در ایران، دفاتر خدمات اقامت و اشتغال اتباع خارجی که با نام عمومی «دفاتر کفالت» شناخته می‌شوند، نقش اصلی در ارائه خدماتی نظیر تمدید ویزا، صدور برگه تردد، تغییر نوع اقامت، ثبت اطلاعات خانوار و اشتغال اتباع خارجی دارند. اتباعی که قصد دارند مدت بیشتری در ایران اقامت داشته باشند، باید از طریق این دفاتر و با طی مراحل قانونی، ویزای خود را تمدید کنند.
چه افرادی باید ویزای خود را تمدید کنند؟
تمام اتباع خارجی که اقامت‌شان در ایران بر پایه ویزا (به‌ویژه ویزای گردشگری، زیارتی، تحصیلی یا کاری) است، در صورت پایان اعتبار ویزا موظف‌اند آن را تمدید کنند. تمدید ویزا برای جلوگیری از اقامت غیرمجاز، مشکلات قانونی و محدودیت‌های احتمالی بسیار ضروری است.
انواع ویزای قابل تمدید در دفاتر کفالت
| نوع ویزا | توضیح | قابل تمدید |
|---|---|---|
| ویزای گردشگری | اقامت کوتاه‌مدت برای بازدید، تفریح، ملاقات | بله |
| ویزای زیارتی | برای شرکت در مراسم یا زیارت اماکن مقدس | بله |
| ویزای تحصیلی | برای تحصیل در مدارس یا دانشگاه‌های ایران | بله |
| ویزای کاری (دارای مجوز) | برای اشتغال رسمی با اجازه کار | بله |
| ویزای سیاسی یا دیپلماتیک | ویژه مأموران رسمی خارجی | از طریق وزارت خارجه انجام می‌شود |
شرایط عمومی تمدید ویزا در دفاتر کفالت
۱. حضور شخص متقاضی: تمدید ویزا تنها با حضور شخص دارنده ویزا امکان‌پذیر است.
۲. ارائه مدارک معتبر: گذرنامه، ویزای قبلی، و مدارک هویتی باید ارائه شود.
- عدم سوءسابقه یا اقامت غیرمجاز قبلی: در صورت اقامت غیرمجاز یا مشکلات قانونی قبلی، احتمال رد درخواست تمدید وجود دارد.
- تمدید قبل از انقضا: درخواست تمدید باید قبل از پایان اعتبار ویزای فعلی ثبت شود.
مدارک مورد نیاز برای تمدید ویزا
- اصل گذرنامه دارای ویزای قبلی
- کپی ویزای قبلی و صفحه اول گذرنامه
- دو قطعه عکس پرسنلی
- فرم تکمیل‌شده درخواست تمدید ویزا
- قبض پرداخت هزینه‌های مربوطه
- (در صورت لزوم) برگه اشتغال به تحصیل یا کار
- کارت شناسایی یا برگه هویت اتباع خارجی (در صورت وجود)
مراحل تمدید ویزا
۱. مراجعه حضوری به یکی از دفاتر کفالت
۲. دریافت فرم و تکمیل اطلاعات شخصی
۳. ارائه مدارک به متصدی دفتر
4. پرداخت هزینه‌ها از طریق دستگاه POS در دفتر
۵. دریافت رسید و اطلاع از زمان مراجعه بعدی
6. دریافت ویزای تمدیدشده یا برگه تمدید اقامت در موعد مقرر
مدت زمان بررسی و صدور تمدید ویزا
مدت زمان صدور تمدید ویزا بین ۵ تا ۱۵ روز کاری است، که بسته به نوع ویزا، شلوغی دفاتر و بررسی پرونده ممکن است تغییر کند. در موارد خاص، نیاز به استعلام از اداره کل اتباع و یا نیروی انتظامی وجود دارد.
جدول مقایسه زمان تقریبی تمدید انواع ویزا
| نوع ویزا | زمان تقریبی تمدید | نیاز به استعلام |
|---|---|---|
| گردشگری | ۵ تا ۱۰ روز کاری | ندارد (معمولاً) |
| زیارتی | ۳ تا ۷ روز کاری | ندارد |
| تحصیلی | ۷ تا ۱۵ روز کاری | دارد |
| کاری | ۱۰ تا ۲۰ روز کاری | دارد |
هزینه تمدید ویزا در دفاتر کفالت
هزینه تمدید ویزا شامل چند بخش می‌شود:
- هزینه صدور یا تمدید ویزا: بسته به نوع ویزا متفاوت است.
- هزینه خدمات دفتر کفالت: بابت ثبت، بررسی و پردازش اطلاعات.
- هزینه عوارض احتمالی: در برخی موارد مانند اتباع خاص یا تمدید طولانی‌مدت.
جدول حدودی هزینه تمدید ویزا (سال ۱۴۰۴)
| نوع ویزا | هزینه تمدید (تخمینی) | توضیحات |
|---|---|---|
| گردشگری | ۳۰۰ تا ۴۵۰ هزار تومان | معمولاً برای ۱ تا ۳ ماه تمدید می‌شود |
| تحصیلی | ۴۵۰ تا ۶۰۰ هزار تومان | به همراه نامه اشتغال به تحصیل |
| کاری | ۶۵۰ تا ۸۰۰ هزار تومان | بسته به مدت و نوع اشتغال |
| زیارتی | ۲۵۰ تا ۳۵۰ هزار تومان | معمولاً کوتاه‌مدت تمدید می‌شود |
توجه: این هزینه‌ها ممکن است با توجه به نرخ مصوب جدید وزارت کشور، نوع خدمات یا بخشنامه‌های استانی، تغییر کند.
تمدید ویزا برای دانش‌آموزان و دانشجویان
اتباعی که در مدارس یا دانشگاه‌های ایران مشغول به تحصیل هستند، باید گواهی اشتغال به تحصیل خود را به دفتر کفالت ارائه دهند. معمولاً ویزای این دسته افراد برای ۶ ماه تا یک سال تمدید می‌شود. همکاری بین دفاتر کفالت و اداره کل امور اتباع در این خصوص وجود دارد.
نکات مهم درباره تمدید ویزا
- فراموشی تمدید ویزا ممکن است منجر به جریمه‌های سنگین یا دیپورت (اخراج) شود.
- همراهان متقاضی اصلی (همسر و فرزندان) باید به صورت جداگانه فرم و مدارک ارائه دهند.
- ویزای تمدیدشده ممکن است با شرایط محدود صادر شود؛ مثلاً حق کار نداشته باشد.
- برخی دفاتر، برای گروه‌های خاص (دانشجویان، زنان سرپرست خانوار، بیماران خاص) خدمات تسهیل‌شده ارائه می‌دهند.
چه کسانی نمی‌توانند ویزای خود را تمدید کنند؟
- افرادی که بیش از حد مجاز در کشور اقامت غیرقانونی داشته‌اند
- افرادی که مرتکب تخلف یا جرم شده‌اند
- افرادی که قبلاً حکم دیپورت یا ممنوع‌الورود داشته‌اند
- کسانی که دارای مدارک جعلی یا ناقص باشند
نکات تکمیلی
۱. سامانه نوبت‌دهی دفاتر کفالت
بسیاری از دفاتر کفالت در استان‌های پرجمعیت برای جلوگیری از ازدحام، سامانه نوبت‌دهی اینترنتی یا پیامکی دارند. متقاضی باید ابتدا در سامانه ثبت‌نام کند و کد رهگیری بگیرد تا در زمان مقرر مراجعه نماید.
۲. امکان استعلام وضعیت تمدید ویزا
پس از ثبت درخواست تمدید، برخی دفاتر امکان استعلام وضعیت پرونده با کد ملی یا کد رهگیری را در اختیار متقاضی قرار می‌دهند. این امر موجب کاهش مراجعات مکرر و صرفه‌جویی در زمان می‌شود.
۳. تفاوت بین تمدید ویزا و برگه اقامت موقت
تمدید ویزا با صدور برگه اقامت متفاوت است. برخی افراد که ویزایشان به پایان رسیده اما امکان تمدید نداشته‌اند، مشمول دریافت برگه موقت اقامت می‌شوند که باید هر چند ماه یکبار تمدید شود.
۴. جریمه‌های اقامت غیرمجاز
در صورت پایان مهلت ویزا و عدم اقدام برای تمدید، به ازای هر روز تأخیر جریمه ریالی تعلق می‌گیرد. این جریمه‌ها باید پیش از انجام مراحل تمدید پرداخت شوند.
۵. شرایط تمدید برای بیماران خاص و افراد ناتوان
اتباعی که دارای مدارک پزشکی معتبر از بیمارستان‌های ایران هستند (مانند بیماران دیالیزی، قلبی، سرطانی) می‌توانند از فرایند تسهیل‌شده تمدید ویزا استفاده کنند. این تمدید گاه تا یک سال صادر می‌شود.
۶. صدور برگه خروج اضطراری
برای افرادی که قصد خروج از کشور دارند ولی مهلت ویزایشان تمام شده، برخی دفاتر برگه خروج اضطراری با مهلت کوتاه (۲ تا ۵ روز) صادر می‌کنند.
۷. امکان انتقال پرونده از یک دفتر به دفتر دیگر
در صورت مهاجرت بین استان‌ها یا شهرها، متقاضی باید ابتدا به دفتر اولیه مراجعه کرده و درخواست انتقال پرونده به دفتر جدید بدهد. بدون این انتقال، تمدید در شهر جدید انجام نمی‌شود.
تفاوت تمدید ویزا و دریافت کارت اقامت
| ویژگی | تمدید ویزا | کارت اقامت موقت/دائم |
|---|---|---|
| نوع مدرک | مهر جدید یا برگه تمدید | کارت شناسایی رنگی |
| مدت اعتبار | ۱ تا ۶ ماه | ۶ ماه تا ۳ سال |
| نیاز به خروج از کشور | ندارد | ندارد |
| حق اشتغال | فقط با ویزای کاری | در صورت صدور مجوز اشتغال دارد |
| استفاده از خدمات بانکی | محدود | با کارت اقامت امکان‌پذیر است |
وضعیت دفاتر کفالت از نظر خدمات ویژه
| استان/شهر | خدمات اختصاصی دفاتر کفالت |
|---|---|
| تهران | نوبت‌دهی آنلاین، سامانه پیگیری وضعیت، خدمات تمدید برای دانشجویان بین‌المللی |
| مشهد | واحد ویژه برای زائران خارجی، تمدید زیارتی با تسهیلات |
| قم | امکان تمدید جمعی برای خانواده‌ها، پشتیبانی از اتباع مذهبی |
| اصفهان | واحد بررسی ویژه برای افراد دارای بیماری خاص یا موانع پزشکی |
| کرج | دسترسی سریع‌تر به خدمات کارت اقامت و تمدید اشتغال |
پرسش و پاسخ متداول
۱. آیا برای تمدید ویزا حتماً باید شخص متقاضی مراجعه کند؟
بله، حضور شخص به‌همراه مدارک شناسایی الزامی است. در موارد استثنایی مانند بیماری، وکیل رسمی با وکالت‌نامه قابل قبول است.
۲. آیا می‌توان ویزا را پس از انقضا تمدید کرد؟
در برخی موارد بله، اما با پرداخت جریمه بابت تأخیر. توصیه می‌شود پیش از انقضا اقدام شود.
۳. آیا تمدید ویزا نیاز به انجام آزمایش یا معاینه پزشکی دارد؟
برای ویزاهای کوتاه‌مدت خیر. اما برای اقامت‌های طولانی‌مدت ممکن است نیاز به ارائه گواهی سلامت باشد.
۴. اگر مدارک ناقص باشد چه اتفاقی می‌افتد؟
درخواست تمدید ثبت نمی‌شود. باید مدارک کامل تحویل داده شود؛ یا در نوبت بعدی مراجعه شود.
۵. آیا داشتن سابقه تخلف مانع تمدید ویزا می‌شود؟
بله، برخی تخلفات از جمله اشتغال غیرقانونی یا اقامت بیش از حد مجاز ممکن است مانع تمدید شوند.
۶. آیا دانش‌آموزان بدون گذرنامه می‌توانند ویزا تمدید کنند؟
در صورت داشتن برگه هویت صادرشده توسط اداره اتباع و گواهی ثبت‌نام مدرسه، بله.
۷. آیا می‌توان با تمدید ویزا از خدمات بیمه درمانی استفاده کرد؟
در حالت عادی خیر، مگر اینکه فرد کارت اقامت معتبر و شماره ملی اختصاصی اتباع داشته باشد.
۸. چه زمانی بهترین وقت برای تمدید ویزا است؟
حداقل یک هفته پیش از انقضای ویزا تا زمان کافی برای بررسی پرونده وجود داشته باشد.
۹. آیا تمدید ویزا برای اعضای خانواده نیاز به مدارک جداگانه دارد؟
بله، برای هر عضو خانواده مدارک اختصاصی شامل عکس، فرم و کپی گذرنامه نیاز است.
۱۰. اگر دفتر کفالت شهر من تعطیل باشد چه کار کنم؟
باید به نزدیک‌ترین دفتر دیگر در همان استان مراجعه کرد و در صورت نیاز از اداره کل اتباع استان مجوز بگیرید.
جمع‌بندی
تمدید ویزا از طریق دفاتر کفالت، فرآیندی قانونی، نسبتاً ساده و قابل انجام برای بیشتر اتباع خارجی ساکن ایران است. با تهیه کامل مدارک، پیروی از قوانین و پرداخت هزینه‌های مربوطه، متقاضی می‌تواند ویزای خود را برای مدت جدید تمدید کند و از مشکلات اقامت غیرمجاز جلوگیری نماید.
